Ευρωστία (Σωματική Επάρκεια) ορίζεται ως η δέσμη γνωρισμάτων που σχετίζονται με την ικανότητα παραγωγής μυικού έργου.

Η αυξημένη φυσική δραστηριότητα ενός ατόμου βελτιώνει την Ευρωστία του κι έχει πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του. Κατά αντίστροφο τρόπο, όσο πιο εύρωστο είναι ένα άτομο, τόσο περισσότερο δραστήριο γίνεται.

ΕΓΓΥΗΣΗ ΚΑΛΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ

"Αν τροφή πλείον παρά φύσιν εισέλθει, τούτο Νόσον ποιεί".            

" Άσκει των περί το σώμα γυμνασίων μή τά πρός τήν ρώμην, αλλά τα πρός την υγείαν, τούτο δ΄αν επιτύχεις, εί λήγοις των πόνων έτι πονείν δυνάμενος".        

"Των ακινήτων βίων φθείρονται και απογηράσκουσιν αι σύμφυτοι δυνάμεις".

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

"Εύρηται επί τή τού ανθρώπου υγίειητε καί τροφή και σωτηρίη".  

Η αποστολή της ιατρικής επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από το θεραπευτικό έργο της. Σκοπό της πάντοτε θα αποτελεί η σωτηρία της ζωής, ή και της σωματικής ευεξίας του ανθρώπου, αλλά και η ακέραιη προστασία της υγείας του. Άρα, η καταπολέμηση της νόσου όχι  μόνο εκ των υστέρων, αλλά ως ιατρική προληπτική, εμμέσως  σημαίνει αναγωγή της ιατρικής σε διαιτητική, δηλαδή στο πώς να τρέφονται και πώς να συμπεριφέρονται  οι άνθρωποι, ώστε να διατηρούν την ψυχοσωματική τους κατάσταση σε επίπεδο ικανής αντιμετώπισης ενδεχόμενων επικείμενων νόσων. Η τάση, λοιπόν, της ιατρικής στην σημερινή σύγχρονη κοινωνία ενδείκνυται να είναι λιγότερο "Ιασώ" και περισσότερο "Υγιείη", δηλαδή αποτρεπτική της νόσου εκ των προτέρων. 

Η μέριμνα της προληπτικής ιατρικής αγωγής επιτυγχάνεται με τις έγκαιρες χρονικά και κατάλληλες προ - θεραπευτικές παρεμβάσεις , ώστε να συμμορφώνεται πειθαρχημένα (απαιτούμενος εσωτερικός αυτοέλεγχος) ο άνθρωπος στις θεμελιώδεις επιστημονικές αρχές – διαιτητικές συστάσεις και σύγχρονα διατροφικά πρότυπα κατανάλωσης.  

Να γνωρίζει, δηλαδή, τι να πράττει και τι να παραλείπει από τα πλείστα όσα προσφέρει σ΄αυτόν ο πολιτισμός, ή και η μεγαλόδωρη αλλά και αδυσώπητη Φύση:  

• Ποιες τροφές και με τι μέτρο να λαμβάνει και ποιες να αποφεύγει
• Με τι ρυθμό να εργάζεται και πώς να ψυχαγωγείται
• Πώς να μην παρασύρεται σε υπέρμετρες απολαύσεις (βράδυ-ενεργά βλαπτικές), σε υπερκόπωση ή στο λεγόμενο άγχος  
• Πώς να φροντίζει την ψυχοσωματική του ευρωστία με συστηματική φυσική δραστηριότητα

Η δίαιτα και η άσκηση αποτελούν τα πιο ισχυρά μέτρα που διαθέτουμε για την πρόληψη και την αντιστροφή  χρόνιων εκφυλιστικών παθήσεων στις δυτικές χώρες. 

Μάλιστα, η μόνιμη τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς αποτελεί τελικά τον πιο καθοριστικό παράγοντα, τόσο για την πρόληψη όσο και για την θεραπεία των νοσημάτων φθοράς (μερικά από τα οποία έχουν την αφετηρία τους συχνά στην παιδική ακόμη ηλικία), αφού με βάση τα τελευταία αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα, διαπιστώνεται ότι βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες κινδύνου τόσο για τα καρδιαγγειακά & μεταβολικά νοσήματα, όσο και για ορισμένες μορφές  καρκίνου σχετίζονται με την διατροφή, η οποία φαίνεται να παρεμβαίνει στην αιτιολογία των νοσημάτων αυτών.

Οι εκφυλιστικές ασθένειες της μέσης και τρίτης ηλικίας θα προσλάβουν διαστάσεις επιδημίας τα επόμενα χρόνια στον χώρο της δημόσιας υγείας. 

Από πολυάριθμες επιδημιολογικές έρευνες, αρκετοί διεθνείς οργανισμοί και επιστημονικοί φορείς / ιδρύματα επισημαίνουν ότι οι κατάλληλοι διαιτητικοί χειρισμοί θα μπορούσαν να μειώσουν καθοριστικά την συχνότητα εμφάνισης πολλών χρόνιων  παθήσεων, που αφορούν ολόκληρο σχεδόν το σύγχρονο νοσολογικό φάσμα των ανεπτυγμένων χωρών:

Στο κατώφλι της νέας χιλιετίας οι περισσότερες από τις διατροφο-εξαρτώμενες αυτές παθολογικές καταστάσεις, που εμφανίζονται στους ενήλικες κυρίως στο πλαίσιο μιας σύνθετης και πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, ανάγονται στον εξής βασικό αιτιοπαθογενετικό μηχανισμό : 

Το σημερινό μέσο διαιτολόγιο χαρακτηρίζεται από σημαντικές διατροφικές υπερβολές και ποιοτικές ανεπάρκειες / παρεκκλίσεις , οι οποίες αφορούν την πολύ αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη, την υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων ζωικών λιπιδίων, πρωτεϊνών, αλκοόλ, άλατος, καφείνης, επεξεργασμένων υδατανθράκων, φαγητών "κατά παραγγελία "σε πακέτο, την δραστική μείωση της πρόσληψης φυτικών ινών & δημητριακών ολικής άλεσης, την "δραματική" έλλειψη της κατανάλωσης πρωινού γεύματος, καθώς και το πολύ ασταθές ωράριο των κύριων γευμάτων (σε συνδυασμό με ακανόνιστες ποσότητες).  

Η προστασία που σας προσφέρει η δίαιτά σας

Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η έντονη αναζωπύρωση του κλινικού ενδιαφέροντος  για την ευνοϊκή χρήση διαιτητικών σχημάτων στην θεραπευτική αντιμετώπιση ποικίλων νοσολογικών εκφυλιστικών καταστάσεων. Επιπλέον, οι σημαντικές πρόοδοι στην μοριακή βιολογία, κλινική βιοχημεία, επιδημιολογία και παθοφυσιολογία του ανθρ. οργανισμού  εξασφάλισαν τις μεθοδολογικές προϋποθέσεις για την επανεξέταση πολλών "δοξασιών" και "παραδεκτών" αντιλήψεων στον χώρο της διαιτητικής θεραπευτικής, με άμεσο αποτέλεσμα την αναθεώρηση πολλών από αυτές και τον εμπλουτισμό πολλών άλλων.

Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην αντιοξειδωτική δράση των τροφών κυρίως φυτικής προέλευσης (όπως ασκορβικού οξέος, τοκοφερόλης, σεληνίου, b-carotene) των φλαβονοειδών (quercetin, myricetin, quercetagatin, gossypetin) και του συνενζύμου  Q-10  με τους μηχανισμούς της παγιδεύσεως των ελευθέρων ριζών και της αδρανοποιήσεως του ενεργού οξυγόνου. 

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην δημιουργία των ελευθέρων ριζών (με πιο επικίνδυνες τα υπεροξείδια και τα υδροξύλια), μια κατάσταση γνωστή και υπό τον όρο "οξειδωτικό stress"  είναι το κάπνισμα, η ιονίζουσα ακτινοβολία, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το stress του σύγχρονου τρόπου ζωής , η ηλιακή ακτινοβολία. 

Η προσθήκη στην δίαιτα αντιοξειδωτικών συστατικών (παραγόντων) μπορεί βάσιμα να ελαττώσει την καταστροφική δράση των ελευθέρων ριζών οξυγόνου στην κυτταρική μεμβράνη (προστασία της ακεραιότητος της). Το οξειδωτικό stress είναι υπεύθυνο για την δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων, η οποία επιταγχύνει την εξέλιξη της αθηροσκλήρυνσης (στεφανιαία ή καρδιαγγειακή νόσος).

1. Η υγιεινή διατροφή δεν είναι σε καμιά περίπτωση συνώνυμη της "εξαντλητικής δίαιτας", της στέρησης των γευστικών απολαύσεων και την επιλογή υποθερμιδικών μόνο τροφών. Είναι ένας καθημερινός αγώνας για ισορροπημένο διαιτολόγιο και αποτελεί προσωπική υπόθεση του καθενός, ώστε να συνειδητοποιήσει ότι ο οργανισμός του έχει τις δικές του διατροφικές απαιτήσεις ανάλογα με την ηλικία, το σωματικό βάρος, την φυσική κατάσταση, το ιατρικό ιστορικό. ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ. 
   
   
2. Η συνεισφορά της διατροφής στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και σε "καλύτερα" χρόνια:
   ΑΠΟΛΑΥΣΗ
   Με την συμμετοχή όλων των αισθήσεων αποτελεί καλό τρόπο χαλάρωσης και σύσφιξης οικογενειακών & κοινωνικών δεσμών. Παρουσιάζει άμεση συσχέτιση με την πολιτιστική μας ταυτότητα, παράδοση και κληρονομιά.
   ΠΟΙΚΙΛΙΑ
   Εάν εξαιρεθεί το γάλα για τα βρέφη, καμιά άλλη τροφή δεν παρέχει από μόνη της όλα τα θρεπτικά συστατικά που "απαιτεί" ο ανθρώπινος οργανισμός. Κάθε τροφή ή συνδυασμός τροφών περιέχει ένα διαφορετικό "μείγμα" θρεπτικών συστατικών, όπου στην σωστή αναλογία διαμορφώνει τις διαιτητικές συνήθειες του ατόμου. 
   ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ - ΕΠΑΡΚΕΙΑ
   Όλα τα βασικά θρεπτικά συστατικά εφ΄ όσον καταναλώνονται με μετριοπάθεια, στις συνιστώμενες ποσότητες, αποτελούν ενδεικτικό μέτρο επαρκούς ψυχοσωματικής ισορροπίας.
   
   
3. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και τα πορίσματα των πρόσφατων επιστημονικών ερευνών, φαίνεται ότι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού (και η διατήρηση του), με την προαγωγή της αντιοξειδωτικής προστασίας, θα αποτελέσει το κεντρικό σημείο αναφοράς και τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος για τους ειδικούς διαιτολόγους στην επόμενη 30-ετία (2001-2030). Κατά τη γνώμη μας, δεν θ΄ αργήσει να αποκαλυφθεί η τεράστια φθορά της φυσικής αντοχής στον οργανισμό του σύγχρονου ανθρώπου, αφού ένας μεγάλος αριθμός αλληλοσυσχετιζόμενων ενοχοποιητικών παραγόντων θα συνεχίζει να επιταχύνει τη φθίνουσα αυτή πορεία :

• Αύξηση ηλιακής ακτινοβολίας (φωτο-αλλεργίες, "τρύπα" όζοντος)
• "Τρόμος" κι έντονη αβεβαιότητα των καταναλωτών σε διεθνές επίπεδο για την ασφάλεια &  ποιότητα των τροφίμων
• Αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, εντομοκτόνων & αντιβιοτικών, τα οποία έχουν κατακλύσει την διατροφική αλυσίδα με πολύ σοβαρά ερωτηματικά σ΄ ότι αφορά την αξιοπιστία της βιομηχανίας τροφίμων 
• Ανεπιθύμητες "παρενέργειες" από τις βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις σε φυτά και ζώα  (διοξίνες,  σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών, ορμονούχο βοδινό κρέας, γενετικώς τροποποιημένα / μεταλλαγμένα αγροτικά προϊόντα) 
• Αλλεργίες τροφογενούς αιτιολογίας και τροφική δυσανεξία 
• Υπερκατανάλωση φαρμάκων (αλληλεπίδραση τροφής & φαρμάκων)
• Υποκινητικότητα / καθιστική ζωή 
• Δραματική αύξηση του επαγγελματικού stress και υπερεντατικών ρυθμών εργασίας  
• Μείωση της χρονικής διάρκειας του θηλασμού (δηλαδή ελάττωση του χρόνου ανοσίας) και παιδική παχυσαρκία. 

Επιτακτική καθίσταται η ανάγκη θεωρητικής κατάρτισης - ενημέρωσης - καθοδήγησης - αφομοίωσης γνώσεων  και συμβουλευτικής για την ορθολογική διαιτητική συμπεριφορά του ατόμου με σταδιακό ρυθμό.

Προτείνεται ο συνδυασμός μεσογειακής & ιαπωνικής πρότυπης παραδοσιακής δίαιτας (προσθήκη ψαρικών, οσπρίων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, εσπεριδοειδών), με τις αντίστοιχες παρεμβάσεις και  προσαρμογές ανά 10-ετία ζωής (ιδίως μετά την ηλικία των 35 ετών).

Επίσης, μελλοντικά, θα πρέπει να γίνει διάκριση των απαιτούμενων συνιστώμενων διατροφικών οδηγιών μεταξύ πληθυσμών διαφορετικής ηλικίας, όπως επίσης και μεταξύ υγιών και ασθενών πληθυσμών αντίστοιχα.

1. Επαρκής ύπνος & ώρες ξεκούρασης / χαλάρωσης  
2. Τακτική συμμετοχή σε απλές ημερήσιες φυσικές δραστηριότητες  
3. Αποφυγή καπνίσματος
4. Ελεγχόμενη διατήρηση ευνοϊκού σωματικού βάρους  
5. Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως κρασί)
6. Τα ισορροπημένα σε ποσότητα, ποικιλία & επάρκεια θρεπτικών συστατικών γεύματα, συμπεριλαμβανομένου του πρωινού.

• Ιατρικό-Παθολογικό Αναμνηστικό (Health Screening).
• Διαιτολογικό Ιστορικό / / Κλινική Εξέταση (Nutritional Health Risk)  
• Εκτίμηση Θρέψης / / Μεταβολικός Έλεγχος  
• Αξιολόγηση  // Διάγνωση / / Πρόγνωση
• Εκτίμηση "Ετοιμότητος" / /  Καθορισμός Λογικών Στόχων / /  Κινήτρων
• Συνεχής Επανεκτίμηση / / Τακτική Επικοινωνία (Follow-up)
• Καθοδήγηση / / Συμβουλευτική Εκπαίδευση για την τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς (προώθηση & αφομοίωση γνώσεων). Για το σκοπό αυτό, η καθιέρωση της κλίμακας "Εμπιστοσύνης" (απο 0 εώς 100%) για τη συμμόρφωση και την επιτυχία ενός επιδιωκόμενου στόχου είναι καθοριστικής σημασίας.

"Κρίσιμα σημεία" θεωρούνται η ικανοποίηση κι εμπιστοσύνη του ασθενούς στον ειδικό θεραπευτή, η αποδοχή και αναγνώριση του προβλήματός του, η θετική "αυτοενίσχυση" του εσωτερικού ελέγχου (λόγω μειωμένης αυτοεκτίμησης) με οριστικές λύσεις στις προσωπικές λανθασμένες συνήθειες, η αναγνώριση "αρνητικών" σημείων για την πρόληψη υποτροπών (αυτο-παρατήρηση), η μόνιμη, σταδιακή και μακροχρόνια συμμόρφωση στις διαιτητικές αλλαγές της συμπεριφοράς (δηλ. οριστικές λύσεις), ο "θετικός παραδειγματισμός" από τις προηγούμενες αποτυχημένες διαιτολογικές εμπειρίες, η δημιουργική απασχόληση στον ελεύθερο χρόνο, η υιοθέτηση "συμβολαίου" με  ρεαλιστικούς και προγραμματισμένους στόχους (lifestyle changes).