Τα πιο πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας, ότι η υγιής ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την σωστή διατροφή της μητέρας του και τις μητρικές μεταβολικές προσαρμογές οι οποίες αφορούν πολλά όργανα ή / και ιστούς του σώματος.

Η κύηση χαρακτηρίζεται από δύο θεμελιώδεις αναβολικές δράσεις, οι οποίες εμφανίζουν αμοιβαία αλληλεπίδραση :

Παράλληλα, πιστεύεται ότι η επιτυχημένη κύηση καθορίζεται και από την επάρκεια της διατροφικής κατάστασης / / θρέψης της μητέρας πριν από την σύλληψη. Η ανεπάρκεια και η κακή κατάσταση θρέψης της μητέρας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των δεικτών περιγεννητικής - βρεφικής νοσηρότητος, θνησιμότητος, προωρότητας (διαταραχές που σχετίζονται με την φυσιολογική ενδομήτρια ανάπτυξη και βιωσιμότητα του εμβρύου).

Ορισμένες περιπτώσεις εγκύων γυναικών κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας και χρειάζονται ειδικές διαιτητικές οδηγίες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης τους. Πιο συγκεκριμένα, σε καταστάσεις :

1. Μακροχρόνιου υποσιτισμού και υποθρεψίας. Πλήρη αντένδειξη αποτελεί η μερική και ολική χορτοφαγία (vegeterianism),που εφαρμόζεται ευτυχώς από κάποιες πολύ μικρές σε μέγεθος διατροφικές ομάδες του πληθυσμού.

2. Έναρξης εγκυμοσύνης με σωματικό βάρος χαμηλότερο του φυσιολογικού.

3. Υπερβολικής αύξησης του σωμ. βάρους (κίνδυνος εμφάνισης οιδημάτων, υπέρτασης & συμπτωμάτων προεκλαμψίας, σακχαρώδους διαβήτη).

4. Παχυσαρκίας πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης, με την πλήρη αποφυγή διαιτών αδυνατίσματος (< 1500 kcal ημερησίως) και της χρήσης διουρητικών φαρμάκων. Από πολλούς ειδικούς, προτείνεται , για όλες αυτές τιςπεριπτώσεις αυξημένου σωματικού βάρους, το test καμπύλης σακχάρου αίματος κατά τον 4ο – 5ο μήνα της κύησης. Πολύ μεγάλος κίνδυνος υπέρτασης και σακχ. διαβήτη. Τα ποσοστά εμβρυϊκής θνησιμότητος είναι υψηλότερα στις περιπτώσεις όπου το αρχικό σωμ. βάρος της μητέρας ξεπερνούσε τα 78.0 kg.

5. Πολύδυμης εγκυμοσύνης (δίδυμα, τρίδυμα).

6. Εγκυμοσύνης σε γυναίκες κάτω των 19 και άνω των 35 ετών

7. Πολλαπλές εγκυμοσύνες, με μικρά χρονικά διαστήματα ανάμεσα στους τοκετούς (κάτω των 2 ετών).

8. Συνύπαρξης της εγκυμοσύνης με σοβαρές παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι αναιμίες διαφορετικής αιτιολογίας.

9. Εγκυμοσύνης σε καπνίστριες και αλκοολικές γυναίκες, που συνοδεύονται κατά κανόνα απο πολύ σοβαρές επιπτώσεις : 

10. Εγκυμοσύνης με συνδυασμούς των παραπάνω παραγόντων.

Πολύ επικίνδυνος θεωρείται ο διαβήτης της εγκυμοσύνης (αφορά περίπου το 3-5% των εγκύων) και γενικά υποχωρεί μετά τον τοκετό στις περισσότερες γυναίκες (~85 %). Ως κύρια επιπλοκή εμφανίζεται η μακροσωμία του νεογνού και η αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης παχυσαρκίας κατά την εφηβεία. Κινδυνεύει περισσότερο από διαβήτη της κύησης η έγκυος που και η ίδια είχε γεννηθεί υπέρβαρη (δηλ. > 4 kg), έχει κληρονομικότητα, είναι παχύσαρκη και παρουσιάζει ιστορικό αποβολών.

Γενικά, η εγκυμοσύνη προδιαθέτει σχετικά από μόνη της στην εμφάνιση διαβήτη, διότι οι περισσότερες από τις ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα (οιστρογόνα, προγεστερόνη) "παρεμποδίζουν "την δράση της ινσουλίνης.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, απαιτείται συστηματική παρακολούθηση της ομαλής εξέλιξης της εγκυμοσύνης, καθώς και η απόλυτα τεκμηριωμένη ενημέρωση των συνεπειών και των κινδύνων στις μέλλουσες μητέρες από την εξειδικευμένη ομάδα επιστημόνων (ειδικό ιατρό παθολόγο, διαβητολόγο, διαιτολόγο, μαία).

Έχει διαπιστωθεί ότι ο κίνδυνος πρόωρης αποβολής ήταν υψηλότερος μεταξύ της 6ης και της 8ης εβδομάδος της κύησης (το 78% των αποβολών συνέβησαν σ΄ αυτό το στάδιο της εγκυμοσύνης). Το κάπνισμα διπλασιάζει τον κίνδυνο πρόωρης αποβολής όπου γενικότερα, μπορεί και να ευθύνονται : 

1. Κατά το αρχικό στάδιο πρέπει να εκτιμηθεί λεπτομερώς η διατροφική κατάσταση / / θρέψη της εγκύου, με την λήψη κλινικού / / ιατρικού ιστορικού κι εφαρμογής ειδικών εργαστηριακών / / ανοσολογικών εξετάσεων (έμφαση στις ενδείξεις υποσιτισμού). Διατροφικές ελλείψεις στην διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζουν ανεπιθύμητες επιδράσεις στην μητέρα και στο βρέφος. 

2. Άριστος μεταβολικός έλεγχος επιτυγχάνεται με την διατήρηση σταθερού ωραρίου και ποσότητας των βασικών και δευτερευόντων ημερησίων γευμάτων.

3. Σύμφωνα με τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, συνιστάται θρεπτικά επαρκές και ισορροπημένο διαιτολόγιο συνολικής ενεργειακής πρόσληψης μεταξύ 1600 έως 1900 kcal / / ημερησίως. Ιδιαιτέρως επιβάλλεται και σε απόλυτη προτεραιότητα η ημερήσια πρόσληψη με τη διατροφή τουλάχιστον :

4. Σε προληπτική βάση, προτείνεται συμπληρωματική ημερήσια χορήγηση διαφόρων σκευασμάτων πολυβιταμινών, φυλλικού οξέος (400 mg), σιδήρου, ψευδαργύρου (15 mg), μαγνησίου. Ειδικά, σ΄ ότι αφορά τον σίδηρο, η συνολική ημερησία δόση να μην υπερβαίνει τα 200 mg / ημερησίως, επειδή μεγαλύτερες δόσεις έχουν συσχετιστεί με επίμονες παρενέργειες του οργανισμού και δεν συμβάλλουν στην πλήρη απορρόφηση και περαιτέρω βιολογική αξιοποίηση τους.

5. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει η αιμοσφαιρίνη ορού (Hb) να διατηρείται σε επίπεδο >12 g/dL έως το τελικό στάδιο της εγκυμοσύνης. 

6. Επιβάλλεται να περιοριστεί στο ελάχιστο η χρήση ροφημάτων σε καφέ, τσάι και αναψυκτικών τύπου Cola (επειδή δυσχεραίνεται εξαιρετικά η απορρόφηση του σιδήρου). 

7. Απαιτείται προσοχή στο επαρκές ψήσιμο του κρέατος, καλό πλύσιμο στα ωμά φυλλώδη λαχανικά, με την παράλληλη αποφυγή των αλλαντικών παντός τύπου (κίνδυνος τοξοπλάσμωσης).

8. Η αύξηση του σωμ. βάρους σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ξεπεράσει τα 2 - 2,5 kg τον μήνα (ιδιαίτερα κατά το 3ο τρίμηνο). 

*όπου δείκτης Μάζας Σώματος: Βάρος (Κg) / Ύψος 2 (m) κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης

9. Τρώγοντας σωστά μια μέλλουσα μητέρα θα έχει :

H επαρκής και σωστή διατροφή είναι απαραίτητη για την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της νεογνικής και της βρεφικής ηλικίας, δηλαδή σε χρονικές περιόδους που είναι κρίσιμες για τον σχηματισμό και ανάπτυξη των διαφόρων δομών του εγκεφάλου, θέτοντας έτσι τα θεμέλια για την ανάπτυξη των γνωστικών, κινητικών και κοινωνικo-συναισθηματικών δεξιοτήτων από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση.

Οι θρεπτικές ελλείψεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της βρεφικής ηλικίας είναι πολύ πιθανό να επηρεάσουν τις νοητικές λειτουργίες, τη συμπεριφορά και την παραγωγικότητα σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια του βίου.

Αν και όλες οι θρεπτικές ουσίες είναι απαραίτητες για την προγεννητική και μετα-γεννητική ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου, υπάρχουν κάποιες από αυτές που έχουν ειδικούς κρίσιμους ρόλους στη διατροφική κάλυψη του εγκεφάλου (π.χ. βιταμίνη Α, DHA, ιώδιο, σίδηρος, ψευδάργυρος, χολίνη). 

Οι επιδράσεις στον εγκέφαλο ορισμένων θρεπτικών συστατικών συνδέονται με τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά τους. Για παράδειγμα :

• Τα μέταλλα, όπως ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το ιώδιο είναι συστατικά πολλών ενζύμων
  
  
• Τα λιπαρά οξέα, όπως το DHA (δοκοσαεξαενοϊκό οξύ) είναι συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών και ως εκ τούτου ελλείψεις αυτών των Θρεπτικών ουσιών, έχουν συγκεκριμένες θρεπτικές συνέπειες
  
  
• Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να επηρεάσει την σύνθεση των νευροδιαβιβαστών,ενώ έλλειψη DHA επηρεάζει την απελευθέρωση των νευροδιαβιβαστών.

Η δράση των διαφόρων θρεπτικών ουσιών εξαρτάται από τη χρονική περίοδο που δρουν, όπως και από το μέγεθος της χορηγούμενης ποσότητας (π.χ. συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη Α μπορεί να είναι τερατογόνα, όταν χορηγούνται σε εγκύ-ους, ενώ όταν δοθούν μετά την γέννηση μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτε-λέσματα). Οι θρεπτικές ουσίες που έχουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου έχουν εξειδικευμένους μηχανισμούς μεταφοράς διά μέσου του αιματεγκεφαλικού φραγμού (π.χ., βιταμίνη Α και ρετινόλη μεταφέρονται με ειδική πρωτεΐνη) ή τα φυσικοχημικά τους χαρακτηριστικά τούς επιτρέπουν να διασχίζουν εύκολα τον αιματεγκεφαλικό φραγμό (π.χ. λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου/ λιπαρά οξέα μακράς αλύσου).

Ο εγκέφαλος έχει ειδικές διατροφικές ανάγκες και περιορισμούς. Για παράδειγμα, ο εγκέφαλος είναι σχεδιασμένος να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη σαν κύρια πηγή ενέργειας, ενώ παράλληλα – σε αντίθεση με άλλα όργανα – δεν έχει την ικανότητα να δημιουργεί αποθήκες ενεργειακών αποθεμάτων από γλυκογόνο και λίπος. Από την άποψη αυτή, ο εγκέφαλος είναι ένα πολύτιμο όργανο, που έχει την ιδιαιτερότητα, ότι προκειμένου να λειτουργεί σωστά καλύπτεται ενεργειακά από άλλους ιστούς, όπως το ήπαρ και οι μύες. Επιπλέον, ο εγκέφαλος έχει εξειδικευμένους ιστούς, των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τη δημιουργία ηλεκτρι-κών δυναμικών, που σχηματίζονται μεταξύ των νευρικών κυττάρων και των συνάψεών τους. Η εξάρτηση αυτή αντανακλάται στην υψηλότερη ανάγκη για ειδικά λίπη, όπως σφιγγολιπίδια, DHA και για δισθενή κατιόντα όπως Ca ++.